छत्रपती शिवाजी महाराजांचा नजरकैदेतून सुटून पेटाऱ्यातून पळण्याचा संपूर्ण प्लॅन काय होता?

नजरकैदेतून सुटका

औरंगजेबाच्या नजरकैदेत अडकलेले छत्रपती शिवाजी महाराज यांनी आपली सुटका कशी करून घेतली फार रंजक गोष्ट आहे. महाराज अत्यंत सावधपणे प्रत्येक हालचाल पाहत होते. मुक्त होण्यासाठी त्यांना सरळ मार्ग नव्हे तर बुद्धिमत्तेचा मार्गच वापरावा लागेल, हे त्यांनी ओळखलं होतं.

अचूक योजना

राजकुमार संभाजीसह सुटण्याची योजना फार काळ लपवून, रोजच्या व्यवहारात साधेपणा दाखवत तटस्थ राहिले. शेवटी पेटाऱ्यांच्या मदतीने निसटण्याची अचूक योजना आखून ती धाडसाने पूर्ण केली.

बाहेर जाण्याच्या मार्गांचा अभ्यास

महाराजांनी आग्रा कोठार आणि दरबारातील प्रत्येक मार्ग, रक्षकांची अदलाबदल आणि वेळापत्रक शांतपणे लक्षात ठेवलं. कोणत्या वेळी पहारा कमी असतो, वस्तू बाहेर कशा जातात याचा अभ्यास केला.

पेटाऱ्यांची युक्ती

महाराज रोज मंदिर आणि ब्राह्मणांना दान देण्यासाठी भेटवस्तूंचे पेटारे पाठवत असल्याचा बहाणा करत. या निमित्ताने मोठे–लहान पेटारे रोज बाहेर जाऊ लागले. रक्षकांना ही सवय लागल्याने त्यांची तपासणी शिथिल झाली.

संभाजी राजांचा आजारपणाचा बहाणा

संभाजी राजे अचानक आजारी असल्याचं सांगण्यात आलं. त्यामुळे महाराज स्वतः बाहेर जात नाहीत, शांत आहेत, असा भ्रम निर्माण झाला. दरबाराला वाटू लागलं की, शिवाजी महाराज सुटकेचा विचारही करत नाहीत.

सुटकेचा दिवस

एक विशिष्ट वेळ निवडून महाराज सर्वांत मोठ्या पेटाऱ्यात शांतपणे बसले. त्यांच्या जागी खोलीत साधे कपडे ठेवून झोपल्यासारखे वातावरण तयार केले. पेटारा नेहमीप्रमाणे दानासाठी निघाल्याने कोणालाही शंका आली नाही.

विश्रांती घेऊन सुरक्षित मार्गाने पलायन

पेटारा आग्र्याला सोडून ठराविक ठिकाणी पोहोचल्यावर महाराज बाहेर आले. तेथे काही विश्वासू मावळे आधीपासून वाट पाहत होते. तिथून गुप्त मार्गाने वेषांतर करून ते सुरक्षित स्थळी निघाले.

संदर्भ

ही संपूर्ण घटना सब्हासद बखर, चिटणीस बखर, तसंच काही फारसी लेखांत विशेषपणे नमूद आहे. महाराजांच्या बुद्धिमत्ता, संयम आणि धाडसाचे हे अत्यंत प्रसिद्ध उदाहरण मानले जाते.

शिवाजी महाराजांना छत्रपती का संबोधलं जातं? कारण वाचून छाती अभिमानाने फुलेल