Dhanshri Shintre
शिवनेरी किल्ला हा छत्रपती शिवाजी महाराजांचा जन्मस्थळ म्हणून प्रसिद्ध आहे. १९ फेब्रुवारी १६३० रोजी इथेच महाराजांचा जन्म झाला.
पुणे जिल्ह्यातील जुन्नर तालुक्यात वसलेला हा किल्ला डोंगरावर बांधलेला असून सुमारे ३,५०० फूट उंचीवर आहे.
किल्ल्यात प्रवेश करण्यासाठी सात मजबूत दरवाजे आहेत. प्रत्येक दरवाज्याची रचना अत्यंत सुरक्षिततेच्या दृष्टीने करण्यात आली आहे.
शिवनेरीचा मुख्य दरवाजा गणेश दरवाजा म्हणून ओळखला जातो. याच दरवाज्यातून आत प्रवेश केल्यावर किल्ल्याची भव्यता दिसते.
किल्ल्यातील एका लहानशा गुंफेत शिवाजी महाराजांचा जन्म झाला होता. आज ती गुंफा जतन करून ठेवण्यात आली आहे.
पावसाळ्यात पाणी साठवून ठेवण्यासाठी अमृतकुंड नावाचा तलाव किल्ल्यावर आहे. हा तलाव पिण्याच्या पाण्याची सोय करत असे.
महाराजांचे बालपण व प्राथमिक शिक्षण याच किल्ल्यावर झाले. जिजामाता यांनी इथेच त्यांना संस्कार घडवले.
किल्ल्याभोवती खोल दऱ्या आणि उंच कडे असल्याने तो शत्रूपासून सुरक्षित मानला जात असे.
शिवनेरीच्या परिसरात अनेक प्राचीन बौद्ध गुहा आहेत. या गुहा इ.स. पूर्व दुसऱ्या शतकातील असल्याचे मानले जाते.