कोमल दामुद्रे
मुंबई लगत असणाऱ्या ठाणे जिल्ह्यात अनेक प्राचीन मंदिरे आहेत. यातील काही मंदिरे पहिल्या शतकात बांधण्यात आले आहे असे म्हटले जाते.
ठाणे जिल्ह्यात वसलेलं अंबरनाथमध्ये प्राचीन शिवमंदिर आहे.
या मंदिराला आम्रनाथ मंदिर म्हणून ओळखले जाते. हे मंदिर पांडवकालीन आहे असे म्हटले जाते.
मंदिरात सापडलेल्या शिलालेखानुसार हे मंदिर 1060 मध्ये राजा मंबानी यांनी बांधले होते. हे मंदिर पांडवकालीन मंदिर असल्याचेही म्हटले जाते.
अंबरनाथ शिवमंदिर हे त्याच्या अद्वितीय वास्तुकलेसाठी प्रसिद्ध आहे.
११ व्या शतकात बांधलेल्या या मंदिराबाहेर दोन नंदी बैल आहेत. मंदिरात प्रवेश करण्यासाठी तीन मुखमंडप आहेत.
सभामंडपा नंतर ९ पायऱ्यांच्या तळाशी गर्भगृह आहे. मंदिराचे मुख्य शिवलिंग त्रिमस्तीचे आहे.
मंदिराच्या गर्भगृहाजवळ गरम पाण्याचे तळेही आहे. जवळच एक गुहा देखील आहे, जी पंचवटीला घेऊन जाते असे म्हणतात.
युनोस्कोने अंबरनाथ शिव मंदिराला सांस्कृतिक वारसा म्हणून घोषित केले आहे.