Sakshi Sunil Jadhav
कोल्हापूरला नवरात्रीला लोकांना ठाऊक असलेलेली ठिकाणे गोष्टी म्हणजे अंबाबाई मंदिर, किरणोत्सव, भजन-कीर्तन यांबद्दल पुढे जाणून घेऊ.
महालक्ष्मी मंदिराची रचना अशी आहे की, शरद नवरात्रात सूर्यास्ताच्या वेळेला सूर्याची किरणं देवीच्या पायांवर दरवेळी येतात. हे गणित १००० वर्षांपूर्वी वास्तुशास्त्रज्ञांनी आखलेलं आहे.
सगळ्यांना माहित असतं की किरणोत्सव होतो, पण त्यामागे भूगोल, खगोलशास्त्र आणि मंदिराची अचूक दिशा यांचा संगम आहे हे फार कमी लोक लक्षात घेतात.
नवरात्रीत अनेक भाविक पायी यात्रा करून कोल्हापूरला पोहोचतात. पण यामध्ये एक परंपरा आहे की काही गावे जसे सातारा, सांगली, बेलगाव भाग या ठिकाणाहून निघालेल्या यात्रेकरूंची ठरलेली रात्र थांबण्याची गावे आहेत.
तुम्ही मार्गावर गावकरी स्वतःहून त्यांची सेवा करतात. याला अंबाबाईच्या पायी दिंडीचे गुपित थांबे म्हणतात.
देवीच्या मंदिरात सार्वजनिक आरती, होम-हवन होतातच. पण काही घराणेशाही पुजारी व वंशपरंपरेने येणारे भाविक यांना खास वेळी देवीसमोर गुप्त पूजाविधी करण्याचा हक्क असतो.
नवस फेड आणि काही वेळा सोन्याच्या तांब्यातील अर्पण होते. ही पूजा सर्वसामान्यांना उघडपणे दिसत नाही.