ब्युरो रिपोर्ट, साम टीव्ही, मुंबई
अजिंठा लेणी ही महाराष्ट्रातील औरंगाबाद जिल्ह्यातील ३० दगडात कोरलेल्या बौद्ध गुंफांचा ऐतिहासिक आणि सांस्कृतिक स्मारक संग्रह आहे.
महाराष्ट्रातील औरंगाबाद जिल्ह्यातील अजिंठा लेणीमध्ये ३० दगडात कोरलेल्या बौद्ध गुंफांचा एक समृद्ध ऐतिहासिक आणि सांस्कृतिक संग्रह आहे.
अजिंठा लेण्या मठ, प्रार्थनास्थळे आणि कलात्मक अभिव्यक्तीसाठी केंद्र म्हणून कार्यरत होत्या, ज्या बौद्ध धर्माचे महत्त्व दर्शवितात.
१८१९ मध्ये ब्रिटिश अधिकाऱ्यांनी, जॉन स्मिथने शिकार मोहिमेदरम्यान अजिंठा लेण्या पुन्हा शोधून त्यांचा ऐतिहासिक महत्त्व उजागर केला.
या टप्प्यात ९, १०, १२, १३ आणि १५अ गुहांचा बांधकाम काम सुरू झाले, मुख्यतः स्तूप आणि साध्या कोरीवकामांसह सातवाहन राजवंशात केले.
वाकाटक राजवंश काळात गुंतागुंतीची शिल्पे, भित्तीचित्रे आणि बुद्धाचे चित्रण असलेल्या गुहा दिसल्या, विशेषतः लेणी १, २, १६ आणि १७ प्रसिद्ध.
अजिंठा लेण्यांचा मुख्य उपयोग बौद्ध भिक्षूंसाठी आश्रयस्थान आणि प्रार्थनास्थळ म्हणून केला जात असे, ज्यामध्ये भित्तीचित्रे, शिल्पे, जातक कथा आणि बोधिसत्वांचे दृश्ये समाविष्ट आहेत.
१८१९ मध्ये पुनर्शोधापूर्वी अजिंठा लेणी विसरल्या गेल्या होत्या आणि जंगलात लपल्या होत्या. त्यांची जतन जबाबदारी भारतीय पुरातत्व सर्वेक्षणकडे असून, १९८३ मध्ये UNESCO जागतिक वारसा स्थळ घोषित केले.
अजिंठा लेणी त्यांच्या दगडी वास्तुकलेसाठी आणि भिंती-छतावरील भित्तीचित्रांसाठी ओळखल्या जातात. ही चित्रे प्राचीन भारतीय कलांचा उत्कृष्ट नमुना असून आशियाई कला शैलींवर प्रभाव टाकतात.