Surabhi Jayashree Jagdish
दरवर्षी १५ ऑगस्टला याच ठिकाणी भारताचे पंतप्रधान तिरंगा फडकवतात. हा क्षण देशाच्या स्वातंत्र्याचा गौरव दर्शवतो. लाल किल्ला या ऐतिहासिक घटनेचा साक्षीदार ठरतो.
पण तुम्हाला माहिती आहे का की लाल किल्ला पूर्वी लाल नव्हता, तर पांढऱ्या रंगाचा होता? ही ऐतिहासिक बाब अनेकांना माहिती नसते. किल्ल्याचा मूळ रंग त्याच्या स्थापत्यशैलीशी संबंधित होता
मुघल सम्राट शाहजहांनी १६३८ मध्ये लाल किल्ल्याच्या बांधकामास सुरुवात केली होती. हे बांधकाम अत्यंत भव्य आणि कलात्मक होते. त्याच्या स्थापत्यशैलीत मुघल सौंदर्यदृष्टी स्पष्ट दिसून येते.
त्या काळात किल्ला पांढऱ्या चुन्याने आणि संगमरमरने बांधला गेला होता. त्यामुळे त्याला ‘पांढरा किल्ला’ असंही म्हटलं जात होतं. हा रंग त्याच्या सौंदर्याला अधिक खुलवणारा होता.
१८५७ च्या उठावानंतर जेव्हा इंग्रजांनी या किल्ल्यावर ताबा मिळवला, तेव्हा तो हळूहळू जीर्ण होत गेला. त्याच्या भिंतींचे संरक्षण करणे आवश्यक झाले. त्यामुळे इंग्रजांनी त्यात बदल करण्यास सुरुवात केली.
भिंतींच्या सुरक्षेसाठी इंग्रजांनी किल्ल्याला लाल रंग दिला. त्यामागचा उद्देश किल्ल्याला अधिक मजबूत आणि टिकाऊ बनवण्याचा होता. हा रंग स्थापत्यात बदल घडवून आणणारा ठरला
त्या काळात लाल रंगाला सामर्थ्य आणि साम्राज्याचे प्रतीक मानलं जात होतं. त्यामुळे इंग्रजांनी हा रंग निवडला. यामुळे त्यांचा प्रभाव अधिक ठळकपणे दिसून येत होता.
इतिहासकारांच्या मते, ब्रिटिश सत्तेने या रंगाच्या माध्यमातून आपली ताकद आणि वर्चस्व दर्शवण्याचा प्रयत्न केला. लाल रंगाने त्यांच्या राजकीय आणि सांस्कृतिक प्रभावाला अधोरेखित केले.